Odczuwanie, wyrażanie i przyjmowanie wdzięczności jest przyjemne i użyteczne w codziennym życiu. Praktykowanie postawy wdzięczności uważa się za jeden z filarów szczęśliwego życia. Wdzięczność to złożone uczucie, któremu sprzyja dojrzałość emocjonalna. Jest to proces, który może rozwijać się wewnątrz człowieka na drodze rozwoju własnej świadomości. Postawa wdzięczności niesie ze sobą wolność, szczęcie i radość życia. Uwalnia od poczucia „przegrania”, bezsensu życia, poprawia relacje z innymi ludźmi, bo chętniej przebywa się i szuka kontaktu z osobami, których postawa, zachowanie czy słowa motywują, podnoszą na duchu i inspirują. W artykule odpowiem na pytanie, co to jest wdzięczność oraz jak na nas wpływa jej odczuwanie i okazywanie, a także zaproponuję Państwu metodę praktykowania postawy wdzięczności.
Wdzięczność zmienia życie na lepsze
Wdzięczność to wewnętrzna predyspozycja człowieka, którą możemy odczuwać oraz okazywać innym ludziom. Polega na świadomości bycia obdarowanym i zadowoleniu z tego, co posiadamy lub co nas spotyka. Życie z perspektywy odczuwanej wdzięczności jest przeciwieństwem ciągłego narzekania i postawy roszczeniowej w życiu. Osoba zdolna do odczuwania wdzięczności wychodzi z założenia, że wszystko co otrzymuje, jest darem. W przypadku trudnych doświadczeń życiowych odnajduje w nich sens. Wdzięczność pozwala spojrzeć na swoje cele, jednocześnie ciesząc się tym, kim się jest i co posiada się w życiu w chwili obecnej. Odczuwanie wdzięczności daje też więcej powodów by być szczęśliwym. Wdzięczność sprawia, że skupiamy się na pozytywnych, zasobowych stronach swojego życia oraz wywiera pozytywny wpływa na nasze zdrowie. Osoby wdzięczne są na co dzień szczęśliwsze, uśmiechnięte, pełne energii i zadowolone z życia, rzadziej zmagają się ze stanami obniżonego nastroju. Odczuwanie wdzięczności pomaga lepiej radzić sobie z trudnymi sytuacjami oraz stresem, dlatego wpływa prozdrowotnie na wzrost odporności organizmu. Kierowanie własnej uwagi na dobre aspekty tego co nam się przydarza ma wpływ na ogólny poziom naszego samopoczucia w ciągu dnia. Niemiecki filozof Mistrz Eckhart namawia do praktykowania wdzięczności w duchowym aspekcie zachęcając słowami: „Jeżeli wdzięczność jest jedyną modlitwą, jaką odmawiasz w ciągu swojego życia – to będzie w zupełności wystarczające”.
Wdzięczność w relacjach
Praktykowanie postawy wdzięczności przypomina nam o tym, aby dziękować innym ludziom. Każdy z nas lubi być zauważony i doceniony. Wypowiadając innym ludziom słowa wdzięczności sprawiamy, że również oni czują się lepiej. Dzięki temu chętnie przebywają w naszym towarzystwie i mają ochotę do dzielenia się sobą. Gdy mówimy dziękuję swoim bliskim czy ludziom, których spotykamy w codziennym życiu obie osoby mają szansę poczuć się lepiej. Świadomie doceniając innych, dajemy sobie szansę na bycie szczęśliwymi. Zamiast skupiać się na wadach i słabościach swojej partnerki/swojego partnera, lepiej spróbować dostrzec w niej/nim zalety. Dzięki temu będziemy bardziej zadowoleni z relacji, co może wpłynąć na zmniejszenie częstotliwości kłótni i nieporozumień. Druga osoba w związku ma wtedy szansę poczuć się dla nas ważna, akceptowana, szanowna oraz kochana. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że partnerka/partner spotykająca/spotykający się z naszą wdzięcznością, sama/sam będzie miała/miał rzadziej do nas pretensje i zmniejszy u niej/niego skłonność do przeciwstawiania się na rzecz partnerskiej współpracy. Związek dwóch osób odczuwających oraz okazujących sobie wdzięczność, jest zwykle szczęśliwszy oraz satysfakcjonujący dla obu stron. Słowa wdzięczności cementują związek i sprawiają, że staje się on bardziej trwały, a osoby go tworzące potrafią cieszyć się sobą i odnajdywać powody, dla których ich związek jest wyjątkowy. Istnieje tylko jeden warunek – wypowiadane słowa muszą być szczere. Udawana wdzięczność może zostać odebrana jako próba manipulacji i doprowadzić do tego, że druga osoba przestanie nam ufać. Odczuwając na co dzień wdzięczność, rzadziej zazdrościmy innym ludziom i nie mamy potrzeby się z nimi porównywać czy rywalizować.
Wdzięczność a odczuwanie szczęścia
Wierzę, że każdy z nas ma wystarczająco dużo zasobów, aby czuć się szczęśliwym bez względu na to, co potrzebujemy, by się stało w przyszłości. Jeśli jednak najpierw znajdziemy w sobie szczęście, później łatwiej będzie nam osiągnąć cokolwiek będziemy chcieli. Większość ludzi jest nieświadoma i ma w umyśle narzucony program, który jawi się jako symetryczność: najpierw sukces, a potem szczęście. Ludzie jednak cały czas robią coś zupełnie odwrotnego. Stawiają sobie warunki – „jak stanie się x, będę szczęśliwa/szczęśliwy”. W ten sposób uniemożliwiają sobie poczucie szczęścia i zadowolenia. Cały czas żyją w nadziei, że kiedyś w przyszłości ono nadejdzie. Niestety to potem nigdy nie następuje, nie ma na nie czasu czy okoliczności. Szczęście nie jest czymś co przychodzi samo, ono pochodzi z naszych własnych działań i myślenia o nich w taki sposób, który ten stan zadowolenia uaktywnia.
Chciałaby Pani/chciałby Pan każdego dnia odczuwać więcej szczęścia? Bycia szczęśliwym można się nauczyć. Zdecydowana większość ludzi warunkuje swoje szczęście czynnikami zewnętrznymi. I to jest duży błąd, ponieważ nawet jak już zewnętrzny warunek zostanie spełniony okazuje się, że wcale nie daje on szczęścia, albo dana osoba znajduje kolejnych kilka warunków. Niektórzy ludzie posiadają w głowie tak wiele warunków, że nigdy nie poczują się szczęśliwi. To ludzie, którzy nie mają szansy na poczucie szczęścia, radości i wdzięczności, z tego co posiadają. Jeśli nie potrafią być szczęśliwi w chwili obecnej, to żadna materialna rzecz długotrwale tego uczucia nie wywoła. Jeśli dzisiaj nie potrafi Pani/Pan być szczęśliwym i wdzięcznym w małej wynajętej kawalerce, to najprawdopodobniej nie będzie Pani umiała/Pan umiał być szczęśliwą/szczęśliwym w domu z basenem. Obfitość i wdzięczność to stan umysłu, a nie portfela. Poprzez kierunkowanie uwagi, na to co jest w chwili obecnej może się Pani/Pan nauczyć, jak czuć się dobrze, niezależnie od tego czego jeszcze nie posiada Pani/Pan w swoim życiu. Jeśli nie potrafi być Pani/Pan szczęśliwa z tym co jest w Pani/Pana wnętrzu teraz, bardzo mało prawdopodobne jest, że coś z zewnątrz wywoła w Pani/Panu poczucie szczęścia. Jeśli tak się stanie prawdopodobnie będzie to chwilowe odczucie.
Wdzięczność pozwala wybaczyć
Nasze życie obfituje w relacje i momenty, które nie zawsze są przyjemne. Czasami potrzebujemy odizolować się od toksycznych ludzi, tak by móc wieść spokojne życie w emocjonalnym zdrowiu. Zamiast dystansować się w złości, żalu możemy być wdzięczni, że spotkaliśmy takiego człowieka, który czegoś nas nauczył, mimo iż samo doświadczenie czy sytuacja mogła nie należeć do przyjemnych. Warto interpretować nieprzyjemne doświadczenia i negatywnych ludzi, których spotkaliśmy na swojej drodze życiowej jako nauczycieli. Niezadowolenie w życiu to kwestia decyzji, wszystko inne jest wyborem czy coś robi Pani/Pan w życiu czy też nie. Im bardziej jesteśmy gotowi, by być refleksyjnie wdzięcznymi, tym bardziej mamy możliwość zabliźniać rany i wybaczać, a czasami nawet zapomnieć. Poza tym jeśli zmieni Pani/Pana sposób myślenia o wydarzeniach z Pani/Pana życia, to może być to początkiem większej zmiany, która może okazać się zbawienna w wielu obszarach życia.
Codzienne praktykowanie wdzięczności
Jeżeli poświęcamy więcej czasu na szukanie negatywnych sytuacji i zaczyna to być jedynym punktem widzenia, tego co dostrzegamy i czujemy, że teraz wszystko jest przeciwko nam albo nic nie ma sensu, to zatrzymajmy się, weźmy głęboki oddech i poszukajmy choćby dwóch rzeczy, za które możemy być wdzięczni w tej właśnie chwili swojego życia. Możemy być wdzięczni tak naprawdę za wszystko. Powodów do wdzięczności jest całe mnóstwo. Jak tylko zadecyduje Czytelniczka/Czytelnik je dostrzegać, jest szansa, że Pani/Pana życie zmieni się nieodwracalnie. Wdzięczność to winda, która jeśli Pani/Pan tak zadecyduje może Panią/Pana dowieźć do Pani/Pana własnego szczęścia szybciej.
Codzienna lista wdzięczności
Ćwiczenie można wykonywać rano lub wieczorem. Ważne jest, aby zorganizowała dla siebie Pani/Pan chwilę spokoju i odprężenia. Najpierw warto przejrzeć w myślach wydarzenia z tego lub poprzedniego dnia, znajdując w myślach to, co może Pani/Pan sobie podziękować, innym czy światu. Swoją uwagę warto kierować od szczegółu ku rzeczom bardziej ogólnym: rodzina, przyjaciele, pasje i plany. Proszę pamiętać o drobiazgach, bo to one wypełniają naszą codzienność. To jest tylko kilka minut, a efekty praktykowania wdzięczności będzie mogła Pani/mógł Pan zauważyć już po kilku dniach. Warto dziękować sobie za wszystko co przyjdzie Pani/Panu do głowy. Nawet za rzeczy codzienne, drobne i mało znaczące. Z czasem uda się znajdować coraz więcej powodów do wdzięczności. Będzie to najlepszy znak na to, że zaczyna Pani/Pan widzieć coraz więcej pozytywnych stron w swoim życiu, a nie powodów do narzekania. Pierwszym krokiem jest pomyślenie sobie spokojnie „dziękuję” i poczucie jak to jest być wdzięcznym za coś. Nad każdą wymienioną przywołaną w myślach rzeczą warto jest zatrzymać się z uważnością na chwilę, by pozwolić sobie poczuć się komfortowo. W momencie, gdy nauczy się Pani/Pan dziękować sobie będzie miała Pani/Pan okazję poczuć, jakie jest to silne uczucie.
Jak już wcześniej wspomniałam warto nauczyć się być wdzięcznym za negatywne rzeczy w naszym życiu traktując je jak lekcję do odrobienia, doświadczenie, które może nas czegoś nauczyć o nas samych. Odnajdywanie w każdej sytuacji wartościowej lekcji dla siebie pozwala nam spojrzeć na nasze życie w inny sposób. Nawet, jeśli przytrafiło się Pani/Panu coś, co według Pani/Panu nie zasługuje na wdzięczność, warto spojrzeć na to z pozycji obserwatorki/obserwatora i nauki, którą możemy uzyskać dzięki tej życiowej lekcji. Efekt takiej perspektywy może okazać się dla Pani/Pana zaskakujący.
Wdzięczność w praktyce, czyli co może być powodem do wdzięczności
Warto nauczyć się wdzięczności, by dostrzec, że życie ma wiele barw i smaków, że codziennie spotyka nas wiele dobrych doświadczeń. Ciężko jest się martwić chwilowym brakiem pieniędzy, gdy widzimy, że mamy pracę i dach nad głową. Gdy pokłócimy się z bliską osobą, możemy odczuwać wdzięczność za to, że w ogóle taka osoba jest w naszym życiu. Trudno się stresować brakiem motywacji i energii, gdy dziękujemy za to, że jesteśmy zdrowi. Mniej będziemy się martwić chorobą, gdy będziemy wdzięczni za to, że żyjemy. Mamy możliwość zacząć zauważać i cieszyć się z rzeczy, których do tej pory nie docenialiśmy. Przestajemy szukać tylko tego, co jest złe albo co nam nie wyszło. Zaczynamy dostrzegać i doceniać to, co jest pozytywne. Gdybyście potrzebowały Czytelniczki/potrzebowali Czytelnicy podpowiedzi, od czego zacząć warto skupić swoje myśli wokół dobrych zdarzeń, które niedawno wydarzyły się Waszym życiu i zapisać na kartce: Jestem wdzięczna/wdzięczny za: słoneczny dzień, za to, że mam zdrowe oczy i mogę patrzeć jak dzisiaj świeci słońce, brak korków na ulicy jak zawoziłam/zawoziłem dziecko do szkoły, smaczny obiad, ciekawy film, miłą rozmowę z koleżanką, zakończenie projektu w pracy, widok tęczy, zaplanowany czas na odpoczynek, pokój i brak wojny w kraju, w którym żyję, przespaną noc, ciszę, szum deszczu, natrafienie na ciekawą i inspirującą książkę, obejrzany ciekawy spektakl otwierający horyzonty myślowe, cierpliwość i wyrozumiałość kogoś względem mnie, bycie rodzicem, uśmiech dziecka, bycie częścią rodziny lub/i jakiejś społeczności, bycie opiekunem psa, miłą obsługę w sklepie/kiosku/u fryzjera, śmieszny dowcip, który poprawił mi humor, ciastko, którym poczęstował mnie ktoś, niespodziewaną życzliwość obcej osoby, telefon/sms od przyjaciela, zapamiętany przyjemny sen, kolejny dzień życia, za to, że pada deszcz, a ja mogę to zjawisko pogodowe obserwować, za zdrowie, za ciekawą rozmowę na przystanku, za dobry dzień w pracy, za rodzinę, za przyjaciela, za marzenia, za to, że nauczyłam/nauczyłem się dzisiaj czegoś nowego, za uśmiech mijanej na ulicy osoby, za komplement, który ktoś Pani/Panu powiedział, za to, że ma Pani/Pan plany na życie, za to, że dzisiaj wybrała się Pani/wybrał się Pan na spacer, do kina na dobry film, za to, że ma Pani/Pan niezwykłą okazję żyć na tym świecie właśnie w tym czasie, za duchowy spokój czy koniec choroby.
Jak sami Państwo widzicie powodów do wdzięczności i radości jest naprawdę dużo. W dzisiejszych czasach, gdy wiele osób doświadcza wysokiego poziomu stresu z powodu pandemii, kryzysu, związków, sytuacji w pracy czy w życiu codziennym, posiadanie dobrze rozwiniętej kompetencji wdzięczności okazuje się bardzo pomocne. Dzięki postawie wdzięczności możemy przetrwać kryzysowe momenty i radzić sobie z przeciwnościami losu, jednocześnie zachowując spokój. Kiedy zatrzymamy się, aby zobaczyć pozytywne aspekty swojego życia stajemy się świadomi tego, co posiadamy w chwili obecnej. To doświadczenie może zmienić Pani/Pana sposób patrzenia na przeciwności losu i może stać się generatorem w Pani/Panu przyjemnych emocji. Jest wysoce prawdopodobne, że dzięki takiej optyce otaczającej rzeczywistość poprawi się Pani/Pana samopoczucie. Kiedy pojawią się pierwsze efekty samemu można zadecydować, czy warto kontynuować praktykowanie takiego sposobu myślenia czy też nie. Być może zmieni to w Pani/Pana życiu wiele, być może są to właśnie zmiany, na które Pani/Pan czeka. Warto dać sobie szansę i zacząć być wdzięczną/wdzięcznym już dziś. Wdzięczność zmienia życie, jeśli tylko da się jej szansę, by pokazała nam dobre strony naszej egzystencji. Wszystko po to, aby wieść zdrowe, pełne optymizmu i odporności psychicznej życie.
Małgorzata Remlein
Jestem psycholożką, certyfikowaną psychoterapeutką. Prowadzę psychoterapię indywidualną osób dorosłych. Specjalizuję się w psychoterapii zaburzeń lękowych. Wspieram osoby w lepszym rozumieniu siebie, swoich emocji i zachowań, towarzyszę w budowaniu relacji opartych na szacunku i zaufaniu do siebie i do innych. W pracy psychoterapeutycznej odwołuję się do koncepcji terapii integralnej, która oprócz psychiki bierze pod uwagę także ciało oraz życie w „tu i teraz”. Przyjmuję w gabinecie w Poznaniu, pracuję także online. Prowadzę indywidualne treningi asertywności. Więcej na mój temat w zakładce O mnie. W razie pytań zachęcam do kontaktu.